Παγκόσμια κρίση στα τρόφιμα αναμένεται τους προσεχείς μήνες

Διεθνής τάση για αυξητικές τιμές στα τρόφιμα.- Στην Κύπρο, έχουν ήδη ανακοινωθεί για τον Ιανουάριο, αυξήσεις στο ψωμί και στο γάλα.

ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ.- Η αύξηση στις τιμές του καλαμποκιού, του σιταριού και της σόγιας, κατά τους τελευταίους μήνες, έχει δημιουργήσει ανησυχίες για πιο ψηλό ρυθμό πληθωρισμού τροφίμων. 

Σήμερα  διεθνώς 870 εκατομμύρια κόσμος αντιμετωπίζει προβλήματα πείνας, ενώ αντίθετα στις πλούσιες χώρες 1,5 δισ. άτομα είναι υπέρβαρα.

 

Οι τρεις μεγαλύτερες εξαγωγικές χώρες σιταριού, η Αμερική, η Ρωσία και η Αυστραλία, αντιμετώπισαν ταυτόχρονα ξηρασίες. Η Ουκρανία και το Καζακστάν, που είναι σημαντικοί παραγωγοί σιτηρών, αντιμετώπισαν επίσης ξηρασία.

 

Η ιδία κατάσταση επικράτησε και στην Κεντρική Ευρώπη, έτσι που ο κόσμος διεθνώς να αντιμετωπίζει την τρίτη κρίση τροφίμων σε πέντε χρόνια. Οι προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών υπογραμμίζουν την κλίμακα της πρόκλησης που είναι ο αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός και ο μειωμένος ρυθμός ανάπτυξης διεθνώς.

 

Μέχρι το 2050 αναμένεται ο πληθυσμός της Γης να αυξηθεί κατά δύο δισ. πρόσωπα και κατά συνέπειαν, όπως υπολογίζουν τα Ηνωμένα Έθνη, χρειάζεται να παραχθούν 70% περισσότερα τρόφιμα. Αλλά ακόμη και σήμερα διεθνώς 870 εκατομμύρια κόσμος αντιμετωπίζει προβλήματα πείνας, ενώ αντίθετα στις πλούσιες χώρες 1,5 δισ. άτομα είναι υπέρβαρα.

 

Ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) υπολογίζει ότι ένα στα οκτώ πρόσωπα αντιμετωπίζουν πείνα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι υπάρχουν αρκετά τρόφιμα, απλώς βρίσκονται σε λανθασμένους τόπους. Παράλληλα, στις πλούσιες χώρες περίπου το 1/3 των τροφίμων σπαταλείται.

 

Σε περίπτωση που διατηρηθούν οι ψηλές τιμές, κάτι τέτοιο θα βοηθήσει τις πτωχές οικογένειες στην ύπαιθρο, περισσότεροι από τους οποίους εξαρτώνται από τη γεωργία για να ζήσουν. Αλλά για τους πτωχούς στις αστικές περιοχές στις αναδυόμενες οικονομίες, οι πιο ψηλές τιμές τροφίμων τούς επηρεάζουν δυσμενώς.

 

Από τη χειρότερη ξηρασία στην Αμερική για τουλάχιστον 50 χρόνια και το πιο βροχερό καλοκαίρι στη Βρετανία από τότε που υπάρχουν στοιχεία, οι γεωργοί αντιμετωπίζουν άσχημες καιρικές συνθήκες. Η γεωργία στη Βρετανία αντιμετώπισε ξηρασία μέχρι τον Απρίλιο και ακολούθησαν καταρρακτώδεις βροχές τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Στην Αμερική, λόγω ξηρασίας, οι παραγωγοί καλαμποκιού εγκατέλειψαν χωράφια μεγαλύτερης έκτασης από το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο μαζί.

 

Το Υπουργείο Γεωργίας της Αμερικής υπολογίζει ότι η εσοδεία καλαμποκιού στην Αμερική, που είναι η μεγαλύτερη εξαγωγέας, θα μειωθεί κατά 13% στα 10,71 δισ. πούσιελ.

Η Αμερική παράγει τη μεγαλύτερη ποσότητα καλαμποκιού στον κόσμο και χρησιμοποιείται για την παραγωγή αιθανόλης, ως ζωοτροφές και από τις βιομηχανίες επεξεργασμένων τροφίμων.

 

Στην Αμερική οι κτηνοτρόφοι που παράγουν χοιρινό κρέας και κοτόπουλα, και αντιμετωπίζουν αύξηση στις τιμές των ζωοτροφών, προτιμούν να πωλούν τα ζώα μικρά για να αποφεύγουν τις ψηλές τιμές των ζωοτροφών. Και τούτο γιατί έχουν λιγότερες ζημιές παρά αν αφήσουν τα ζώα να μεγαλώσουν.

 

 Έτσι η κυβέρνηση της Αμερικής αγοράζει $100 εκ. χοιρινό και $50 εκ. κοτόπουλα για να βοηθήσει τους κτηνοτρόφους που αντιμετωπίζουν ψηλές τιμές στις ζωοτροφές.

 

Οι παραγωγοί αιθανόλης στην Αμερική, που χρησιμοποιούν καλαμπόκι, έχουν μειώσει την παραγωγή τους κατά 10%, σε σχέση με το 2011, με αντίστοιχη μείωση ζήτησης για καλαμπόκι. Εντούτοις, η βιομηχανία παραγωγής αιθανόλης στην Αμερική συνεχίζει να χρησιμοποιεί τo 42% της παραγωγής καλαμποκιού.

 

Η Κίνα, που απορροφά το 60% των παγκόσμιων εξαγωγών σόγιας, εισήγαγε μεγάλες ποσότητες και οι εξαγωγές από την Αμερική είναι αυξημένες σε σχέση με το 2011. Παράλληλα, στατιστικά στοιχεία από τα τελωνεία έδειξαν ότι μέχρι τον Οκτώβριο η Κίνα εισήγαγε 1,98 εκ. τόνους ρυζιού, σε σύγκριση με εισαγωγές 505.000 κατά την ιδία περίοδο του 2011.

 

Το Υπουργείο Γεωργίας της Αμερικής προβλέπει ότι κατά το 2012 οι εισαγωγές ρυζιού από την Κίνα θα αυξηθούν κατά 4,5 φόρες σε ετήσια βάση στους 2,6 εκ. τόνους. Αυτό θα καταστήσει την Κίνα τη δεύτερη μεγαλύτερη εισαγωγέα ρυζιού μετά τη Νιγηρία.

Η αύξηση στις εισαγωγές ρυζιού αποτελεί μια μεγάλη αλλαγή, αφού η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ρυζιού και ήταν αυτάρκης σε ρύζι κατά τις περασμένες δυο δεκαετίες, κατέστη δε καθαρός εισαγωγέας το 2011.

 

Οι αναλυτές προβλέπουν ότι οι εισαγωγές θα συνεχίσουν να αυξάνονται το 2013 και ανησυχούν για την προοπτική η Κίνα να συνεχίσει τη μεγάλη αύξηση στις εισαγωγές ρυζιού. Αναφέρεται ότι η Κίνα καταναλώνει το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής ρυζιού και κατά συνέπειαν οποιαδήποτε αύξηση στις εισαγωγές ρυζιού από την Κίνα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις παγκόσμιες τιμές.

 

ΟΙ μεγάλες εταιρείες  επεξεργασίας τροφίμων μπορούν να βοηθήσουν τους γεωργούς να εισάγουν καλύτερες μεθόδους παραγωγής, ώστε να αυξηθεί το εισόδημά τους και να παραμείνουν στις εργασίες τους

 

Αν και οι καιρικές συνθήκες είναι ο κυριότερος λόγος της αύξησης των τιμών, παράλληλα και οι ενέργειες των κυβερνήσεων έχουν οδηγήσει στο αποτέλεσμα αυτό. Μεταξύ του 2007 και του 2011, 33 χώρες έχουν επιβάλει εξαγωγικούς περιορισμούς στα τρόφιμα.

 

Οι απαγορεύσεις στις εξαγωγές στόχο έχουν να προστατεύουν τους καταναλωτές από τις αυξήσεις τιμών, αλλά όταν γίνεται από πολλές χώρες ταυτόχρονα, όπως συμβαίνει τώρα, μεγάλες ποσότητες τροφίμων εξαφανίζονται από τις αγορές, έτσι που τελικά να αντιμετωπίζονται πιο ψηλές τιμές.

Μια μελέτη από τη FAO υπολογίζει ότι το 45% της μεγάλης αύξησης στην τιμή του ρυζιού κατά το 2006-2008 ήταν αποτέλεσμα των περιορισμών στις εξαγωγές. Παράλληλα, στην Αμερική εξασφαλίζεται ότι το 1/3 της παραγωγής καλαμποκιού για παραγωγή αιθανόλης, ως κινητήριας δύναμης των αυτοκινήτων, έχει οδηγήσει στην αύξηση των τιμών και σε μεγαλύτερη αστάθεια.

 

Στις αρχές του 2012, όμως, η Αμερική εγκατέλειψε την επιχορήγηση για αιθανόλη και κατάργησε τους εισαγωγικούς δασμούς για το προϊόν αυτό, κάτι που είναι ένα βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Αλλά ακόμη και διά νόμου μια ορισμένη ποσότητα αιθανόλης πρέπει να αναμειγνύεται με πετρέλαιο, κάτι που οδηγεί σε αύξηση των τιμών.

 

Για τους περισσότερους εμπειρογνώμονες η απάντηση είναι μια νέα πράσινη επανάσταση, κάτι που είχε συμβεί κατά τη δεκαετία του 1940 και αύξησε την απόδοση των γεωργικών καλλιεργειών. Από τη δεκαετία του 1970, όμως, οι επενδύσεις στη γεωργία σταμάτησαν να αυξάνονται και συνεπώς δεν αυξάνεται και η παραγωγικότητα. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να αυξηθούν οι έρευνες για την εισαγωγή καλύτερων μεθόδων καλλιέργειας και νέων ποικιλιών φυτών.

 

Παράλληλα, πρέπει να παρέχονται δάνεια στους μικροκαλλιεργητές. Οι μεγάλες εταιρείες επεξεργασίας τροφίμων μπορούν να βοηθήσουν τους γεωργούς να εισάγουν καλύτερες μεθόδους παραγωγής, έτσι που να αυξηθεί το εισόδημά τους και να παραμείνουν στις εργασίες τους.