Ο Νέλσον Μαντέλα, ο «πατέρας της δημοκρατίας» της Νότιας Αφρικής και πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας, άφησε ψες την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 ετών, μετά από μακρά, άνιση μάχη με το θάνατο, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Τζέικομπ Ζούμα.Ο «Μαντίμπα» πέθανε γαλήνια στο σπίτι του στο Γιοχάνεσμπουργκ, περιστοιχισμένος από τα μέλη της οικογένειάς του. «Το έθνος έχασε το σημαντικότερο τέκνο του, ο λαός έχασε τον πατέρα του», τόνισε, φανερά συγκινημένος και ντυμένος στα μαύρα ο Ζούμα, υπογραμμίζοντας ότι ο Μαντέλα διακρινόταν, πέρα από τους πολιτικούς αγώνες του, για την "ταπεινότητα, την ανθρωπιά και τη συμπόνια" που έδειχνε σε όλους.
«Οι σκέψεις και οι προσευχές μας αυτήν την ώρα είναι με την οικογένειά του, στην οποία οφείλουμε ευγνωμοσύνη διότι θυσίασε πολλά για να είναι ελεύθερος ο λαός μας», συνέχισε ο Ζούμα αναφερόμενος ονομαστικά στη σύζυγό του, την Γκράσα Μασέλ, την πρώην σύζυγό του Ουίνι Μαντέλα, «τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά του». «Σκεφτόμαστε επίσης τους συντρόφους και τους φίλους του που πολέμησαν μαζί με τον Μαντίμπα, σκεφτόμαστε το λαό που σήμερα θρηνεί τον χαμό του μοναδικού ανθρώπου που πάνω απ' όλους ενσάρκωσε τις ελπίδες του για ειρήνη και συμφιλίωση», τόνισε ο πρόεδρος.
Ο Ζούμα τόνισε ότι ο Μαντέλα θα κηδευτεί δημοσία δαπάνη και ότι οι σημαίες σε όλα τα δημόσια κτίρια θα κυματίζουν μεσίστιες από σήμερα Παρασκευή έως και την τέλεση της κηδείας του. Φ.Γ. σ ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ και παραχωρούνται σε συνδρομητές μόνον για συγκεκριμένη χρήση.
Η ζωή και το έργο του
Έμβλημα του αγώνα για την κατάρριψη των ανισοτήτων και των διακρίσεων, φυλακισμένος για 27 χρόνια πριν γίνει ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής στις πρώτες εκλογές χωρίς φυλετικούς διαχωρισμούς, ο Νέλσον Μαντέλα έχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία του 20ού αιώνα ως μαχητής εναντίον του τελευταίου ρατσιστικού καθεστώτος στον δυτικό κόσμο.
Ο Μαντέλα γεννήθηκε το 1918 στο μικρό χωριό Μβέζο, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, και του δόθηκε το όνομα Ρολιλάχλα Μαντέλα. Το όνομα Νέλσον το πήρε από έναν δάσκαλό του την πρώτη του μέρα στο σχολείο, αλλά στη χώρα θα γινόταν αργότερα γνωστός και απλά ως Μαντίμπα, το όνομα της φυλής του.
Το 1937 στάλθηκε σε κολέγιο μεθοδιστών ιεραποστόλων, όπου για πρώτη φορά στη ζωή του απέκτησε φιλική σχέση με ανθρώπους σε διαφορετική φυλή από αυτόν. Τελικά, για να αποφύγει ένα προξενιό, κατέληξε στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπου θα ξεκινούσε τις σπουδές του στη Νομική.
Ήδη ως φοιτητής μπήκε στον αγώνα για να δοθούν τα ίδια πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα στις πάμπολλες ομάδες αυτοχθόνων στην Νότιο Αφρική. Το 1944 μπήκε στην ομάδα «Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο» (ANC), ιδρύοντας μαζί με άλλους και τη Νεολαία του ΑΝC.
Στην πολιτική θεώρηση του Μαντέλα θα μπλέκονταν ο αντιαποικιακός αγώνας, η μάχη κατά των θεσμοθετημένων διακρίσεων βάσει φυλής, ο μαρξισμός και ακόμη και η αρχή της αντίστασης χωρίς βία του Μαχάτμα Γκάντι.
Η πρώτη του δικαστική ποινή για την πολιτική του δραστηριότητα, που ήταν περιοστικοί όροι, ήρθε το 1952 με βάση τον νόμο για την Αντιμετώπιση του Κομμουνισμού -αργότερα τον ίδιο χρόνο θα άνοιγε, μαζί με τον Όλιβερ Τάμπο, το πρώτο δικηγορικό γραφείο της Νοτίου Αφρικής μόνο με μαύρους νομικούς.
Εξασκώντας τη δικηγορία, ο Μαντέλα έκανε εκστρατεία για την καταπολέμηση του Απαρτχαϊντ και κατέληξε, το 1956, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Μετά την πολύχρονη δίκη εναντίον του ίδιου και των συγκατηγορούμενών του, οι κατηγορίες τελικά κατέπεσαν.
Το καθεστώς του Απάρτχαιντ γαλβανιζόταν όμως όλο και περισσότερο, και τελικά το 1960 κηρύχθηκε παράνομο το ANC -μαζί του πέρασε και ο Μαντέλα στην παρανομία. Τότε, ο Μαντέλα απομακρύνθηκε και από την αρχή της μη βίας.
Τελικά, συνελήφθη ξανά, κατηγορήθηκε για σαμποτάζ και απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης και καταδικάστηκε το 1964 σε ισόβια.
Με τον Μαντέλα στη φυλακή και την ηγεσία του εξόριστη, τα μέλη του ANC οι αυτόχθονες της Νοτίου Αφρικής προχωρούσαν σε εξεγέρσεις που κατέληγαν σε αιματηρή καταστολή. Τα στελέχη του ANC που βρίσκονταν στο εξωτερικό επέλεξαν να ξεκινήσουν εκστρατεία στη διεθνή κοινότητα εναντίον του Άπαρτχαϊντ γύρω από ένα πρόσωπο -τον φυλακισμένο Νέλσον Μαντέλα.
Εντός και εκτός Νοτίου Αφρικής, ο Μαντίμπα έγινε το σύμβολο της καταπίεσης και το σύμβολο του αγώνα για ελευθερία και ισότητα.
Οι εξελίξεις, στις οποίες συνέβαλε και η διεθνής κατακραυγή, οδήγησαν στην αποκατάσταση του ANC και την απελευθέρωση του Μαντέλα στις 11 Φεβρουαρίου του 1990. Από την ηγεσία του ANC, ξεκίνησε τις συνομιλίες με την κυβέρνηση για ένα κράτος, στο οποίο όλοι οι πολίτες θα ήταν ίσοι απέναντι στο νόμο ανεξαρτήτως φυλής με την κατάρτιση νέου Συντάγματος.
Τιμήθηκε, μαζί με τον τότε πρόεδρο της χώρας Φρέντερικ ντε Κλερκ, με το Νόμπελ Ειρήνης το 1993. Στις εκλογές του επόμενου χρόνου, το ANC κέρδισε με απόλυτη πλειοψηφία και στις 9 Μαΐου ο Μαντέλα εξελέγη από το νέο Κοινοβούλιο ο πρώτος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής.
Μετά το τέλος της θητείας του το 1999, πήρε μέρος ως διαμεσολαβητής σε διάφορες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Αφρική. Τελικά, αποσύρθηκε οριστικά από τα κοινά το 2004 αντιμετωπίζοντας προβλήματα υγείας. Οι δημόσιες εμφανίσεις του έγιναν έκτοτε όλο και λιγότερες.
Η προσωπική ζωή του Μαντίμπα
Με τον θάνατο του Μαντέλα, η Νότιος Αφρική δεν χάνει ένα σύμβολο αλλά αντιθέτως το βλέπει να περνά ατσάλινο στην αθανασία· Πέρα από αυτό όμως, υπήρξε ένας Νέλσον φτιαγμένος από μαλακή σάρκα που πάλεψε, μάτωσε, πίκρανε και απογοήτευσε τους κοντινούς του, έθαψε παιδιά και συντρόφουςκαι τέλειωσε οριστικά την πορεία της ζωής του το 2013.
Ο Νέλσον γεννήθηκε το 1918 στο χωριό Μέβζο, μία κοινότητα που είχε ήθη ασύμβατα τόσο με εκείνα των δυτικοτραφέντων κυρίαρχων της χώρας, όσο και με εκείνα της σύγχρονης Νοτίου Αφρικής. Ο πατέρας του είχε τέσσερις γυναίκες, ο ίδιος μεγάλωσε ως βοσκός σε μία οικογένεια που ήταν μεν απόγονος τοπικών «ευγενών» αλλά χωρίς δικαιώματα στην εξουσία. Είδε τον πατέρα του να χάνει μεγάλο μέρος της περιουσίας του κατηγορούμενος από (λευκό) προύχοντα.
Έφυγε στα κλεφτά από συγγενή του που τον είχε πάρει υπό την προστασία του για να γλιτώσει το συνοικέσιο -ο οποίος θα τον συγχωρούσε χρόνια αργότερα. Παντρεύτηκε την πρώτη από τις τρεις γυναίκες του, την Έβελιν Ντόκο Μάσε, στην ηλικία των 26, την οποία χώρισε 13 χρόνια και τέσσερα παιδιά αργότερα. Ένα από αυτά, το πρώτο που θα έχανε ο Νέλσον, πέθανε μωρό.
Ο χωρισμός ήρθε εξαιτίας (και) των εξωσυγυζικών σχέσεων του Νέλσον. Η Έβελιν όχι μόνο εγκατέλειψε τον Μαντέλα, παίρνοντας και τα παιδιά τους, αλλά ζήτησε διαζύγιο κατηγορώντας τον για κακομεταχείριση και άσκηση βίας. Κατά τη διάρκεια του διαζυγίου, ο Νέλσον είχε ήδη αρχίσει να συνάπτει σχέσεις με την Γουίνι Μαντικιζέλα, συμβάλλοντας αρκετά στην πολιτικοποίηση της με το ANC.
Η Γουίνι Μαντέλα είναι αρκετά αμφιλεγόμενη προσωπικότητα από μόνη της: Θεωρείται ότι υποστήριζε την πρακτική δολοφονίας -ουσιαστικά βασανισμού- με λάστιχα αυτοκινήτου που δένονταν στο λαιμό του θύματος και πυρπολούνταν με βενζίνη, διατάσσοντας άμεσα ορισμένες τέτοιες εκτελέσεις και όντας έμμεσα υπεύθυνη για αρκετές περισσότερες. Είχε καταδικαστεί επίσης για οικονομικές απάτες με «όχημα» οργανώσεις του ANC, του κόμματος του οποίου ηγείτο ο Νέλσον Μαντέλα.
Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, o Νέλσον διαχωρίστηκε μαζί με τους υπόλοιπους πολιτικούς κρατούμενους σε κελί σχεδόν τεσσάρων τετραγωνικών, σπάζοντας την μέρα πέτρες σε λατομεία και παραμένοντας έκθετος στην παντοδυναμία των φρουρών τη νύχτα. Επειδή απαγορευόταν να φορά γυαλιά, έχασε ποσοστό της όρασής του στα κάτεργα.
Φυλακισμένος, έχασε τη μητέρα του, αλλά και τον πρώτο γιο του, Θέμπι (σε τροχαίο), χωρίς να του επιτραπεί να πάει σε καμία από τις δύο κηδείες.
Πέρασε συνολικά αρκετό καιρό στην απομόνωση και, έχοντας καταταχθεί στην χαμηλότερη βαθμίδα κρατουμένων, δεν είχε δικαίωμα σε πάνω από μία επίσκεψη και ένα γράμμα ανά εξάμηνο (και αυτά περασμένα από σαρωτικό έλεγχο). Σταδιακά αναβαθμίστηκε, χάρη στην έξωθεν στήριξη του ANC αλλά χωρίς αυτό να αλλάζει τον χαρακτήρα του ως κρατούμενο πολιτικής σημασίας (ή την ανάλογη συμπεριφορά των δεσμοφυλάκων).
Το 1985, έχοντας ήδη γίνει σύμβολο του αγώνα του ANC, απέρριψε την προσφορά του Μπόθα να αποφυλακιστεί με τον όρο να αποκηρύξει τα βίαια μέσα. «Μόνο οι ελεύθεροι μπορούν να διαπραγματεύονται» είπε, ίσως στην στιγμή εκείνη που περισσότερο από όλες τις άλλες ο άνθρωπος Νέλσον, φυλακισμένος για χρόνια που θα φάνταζαν αιώνες, ταυτιζόταν με το σύμβολο Μαντέλα.
Λίγο αργότερα ξεκίνησαν νέες περιπέτειες με την υγεία του, πρώτα με τον προστάτη και μετά με τη φυματίωση. Χρόνια μετά, η λύτρωση ήρθε τόσο για το σύμβολο Μαντέλα όσο και, κυρίως, για τον Νέλσον που είχε περάσει 27 χρόνια στη φυλακή: Στις 11 Φεβρουαρίου του 1990, το αγόρι που είχε μεγαλώσει βοσκός στο άναρχο τοπίο της νοτιοαφρικανικής υπαίθρου περπατούσε ελεύθερο για πρώτη φορά μετά από καιρό που για αυτόν θα ήταν αιώνες αιχμαλωσίας. Πέρα από την πολιτική σημασία της απελευθέρωσής του, εκείνη η Κυριακή ήταν πιθανότατα η λαμπρότερη στην ζωή του Νέλσον.
Ενδιάμεσα όμως, τα παιδιά του από τους δύο γάμους τού ήταν ουσιαστικά ξένα. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, και έχοντας ήδη περάσει στη έβδομη δεκαετία της ζωής του, συνέχιζε να υποφέρει τόσο από προβλήματα υγείας όσο και από όλο και περισσότερη μοναξιά, σύμφωνα με τις βιογραφίες του. Υποδεχόταν, και λόγω χαρτοφυλακίου, διεθνούς κύρους προσωπικότητες -από τη βασίλισσα της Αγγλίας και ζάμπλουτους επιχειρηματίες μέχρι ποπ συγκροτήματα όπως οι Spice Girls- φορώντας συχνά τα παραδοσιακά πουκάμισα που έγιναν σήμα κατατεθέν του σε βαθμό εκκεντρικότητας.
Χώρισε με τη δεύτερη γυναίκα του, έπειτα από διάσταση τεσσάρων χρόνων, το 1996. Τέσσερα χρόνια αργότερα παντρεύτηκε, στη ηλικία των 80, την Γκράσα Μεσέλ, χήρα πρώην προέδρου της Μοζαμβίκης.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, επικρίθηκε επειδή αγνόησε για καιρό σχεδόν πεισματικά την επέλαση του AIDS που μάστιζε τη χώρα, όπως και ολόκληρη την περιοχή. Τραγική ειρωνεία: Έχασε τον γιο του, Μαγκάθο, από την ασθένεια το 2005.
Τα προβλήματα με την υγεία του ίδιου του Νέλσον Μαντέλα επανήλθαν, υπό το βάρος τόσο της δύσκολης ζωής του όσο και των εννέα δεκαετιών στην πλάτη του, το 2011, ταλαιπωρώντας τον για δύο χρόνια μέχρι το θάνατό του.
Όποιος κι αν ήταν ο Νέλσον, η Νότιος Αφρική κι ο κόσμος θα θυμούνται και θα τιμούν τον Μαντέλα.
Παγκόσμια συγκίνηση και φόρος τίμης στον Νέλσον Μαντέλα
Θλίψη και συγκίνηση προκαλεί παγκοσμίως ο θάνατος του ιστορικού ηγέτη της Νοτίου Αφρικής Νέλσον Μαντέλα. «Το έθνος έχασε το σημαντικότερο τέκνο του, ο λαός έχασε τον πατέρα του». Με αυτά τα λόγια και ντυμένος στα μαύρα ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα ανακοίνωσε το θάνατο του Μαντέλα αργά τη νύχτα της Πέμπτης.
Ο Ζούμα τόνισε ότι ο Μαντέλα θα κηδευτεί δημοσία δαπάνη και ότι οι σημαίες σε όλα τα δημόσια κτίρια θα κυματίζουν μεσίστιες από την Παρασκευή έως και την τέλεση της κηδείας του.
Η Νότιος Αφρική και ο κόσμος έχασαν «έναν κολοσσό, την επιτομή της ταπεινότητας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης» ανακοίνωσε το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο λίγη ώρα μετά την είδηση του θανάτου του Μαντίμπα.
«Η ζωή του μας δίνει το θάρρος να προχωρήσουμε με την ανάπτυξη και την πρόοδο προς τον τερματισμό της φτώχειας και της πείνας» ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Κογκρέσο.
Ο Νέλσον Μαντέλα ζει ανά τους αιώνες, άφησε την κληρονομιά της ελευθερίας στη χώρα του, και της ειρήνης στον κόσμο» ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα από το Λευκό Οίκο αποτίοντας φόρο τιμής στον ιστορικό ηγέτη, τον οποίο χαρακτήρισε ως «έναν από τους πιο σημαντικούς, θαρραλέους και αληθινά καλούς ανθρώπους που έζησε ποτέ».
«Κατάφερε περισσότερα από ότι θα μπορούσε να κάνει ένας και μόνο άνθρωπος» είπε ο Ομπάμα από τον Λευκό Οίκο λίγη ώρα αφότου ανακοινώθηκε ο θάνατος του πρώην προέδρου της Νοτίου Αφρικής. «Δεν ανήκει πλέον σε εμάς. Ανήκει στην Ιστορία» είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ο πρώτος μαύρος πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε επίσης ότι ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής αποτέλεσε μεγάλη έμπνευση για τη δική του πολιτική πορεία.
«Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς το παράδειγμα που έθεσε ο Μαντέλα και όσο ζω θα κάνω ό,τι είναι δυνατό προκειμένου να μαθαίνω από αυτόν» είπε συμπληρώνοντας: «Σήμερα πήγε σπίτι του αλλά εμάς χάσαμε έναν από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους που είχε την τιμή ο κόσμος να γνωρίσει».
Για έναν «γίγαντα της δικαιοσύνης και έναν άνθρωπο τόσο προσγειωμένο που αποτελούσε πρότυπο για τους ανθρώπους ανά τον κόσμο» μίλησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-μουν.
«Πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τον ανιδιοτελή του αγώνα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ισότητα και την ελευθερία. Άγγιξε τόσες πολλές ζωές σε προσωπικό επίπεδο» δήλωσε.
Ο ίδιος τόνισε επίσης ότι ο Μαντέλα αγωνίστηκε για τις αξίες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. «Ας συνεχίσουμε να αντλούμε έμπνευση καθημερινά από το παράδειγμα του βίου του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος αγωνίστηκε σκληρά για ένα καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο» υπογράμμισε.
Εκφράζοντας τα συλλυπητήριά του για το θάνατο του Νέλσον Μαντέλα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ ανέφρε ότι η εικόνα κατά των φυλετικών διακρίσεων «έχει γράψει ιστορία, όχι μόνο στη Νότια Αφρική αλλά και σε όλο τον κόσμο». «Έδειξε ότι η ανθρώπινη θέληση μπορεί να σπάσει όχι μόνο τις αλυσίδες της δουλείας αλλά να και να απελευθερώσει την ενέργεια που χρειάζεται προκειμένου να οικοδομηθεί ένα κοινό πεπρωμένο», είπε ο Ολάντ σε δήλωσή του.
«Το μήνυμα του Μαντέλα δεν θα πεθάνει ποτέ. Θα συνεχίσει να εμπνέει τους ανθρώπους για την ελευθερία και την εμπιστοσύνη σε αυτούς που υπερασπίζονται τα οικουμενικά δικαιώματα» τόνισε η ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας.
Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ ανέφερε ότι «ακόμα και τα 27 χρόνια που πέρασε στη φυλακή δεν κατάφεραν να σπάσουν το ηθικό του Νέλσον Μαντέλα ή να τον μετατρέψουν σε ένα φθονερό άνθρωπο. Το μήνυμα του για συμφιλίωση τελικά οδήγησε σε μια νέα, καλύτερη Νότια Αφρική».
«Το φωτεινό παράδειγμα του Νέλσον Μαντέλα και η πολιτική του κληρονομιά κατά της βίας σε συνδυασμό με την απόρριψη όλων των μορφών ρατσισμού θα αποτελέσει έμπνευση για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο για πολλά ακόμα χρόνια» υπογράμμισε η Μέρκελ.
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον εξέφρασε την βαθύτατη θλίψη του για το θάνατο του Νέλσον Μαντέλα, λέγοντας πως έσβησε ένα από τα δυνατότερα φώτα της εποχής μας.
«Ένα από τα μεγαλύτερα φώτα του κόσμου έσβησε. Ο Νέλσον Μαντέλα αποτέλεσε ηγετική φιγούρα στην εποχή μας. Ένας θρύλος στη ζωή, τώρα και στο θάνατο – ένας πραγματικά παγκόσμιος ήρωας», είπε ο Κάμερον.
«Στη χώρα που αγάπησε, ολόκληρο το έθνος θα θρηνεί το χαμό ενός ανθρώπου που αποτέλεσε της ενσάρκωση της χάρης. Η συνάντηση μαζί του ήταν μία από τις μεγαλύτερες τιμές της ζωής μου και η καρδιά μου είναι μαζί με την οικογένειά του, το λαό της Νότιας Αφρικής αλλά και όλους τους ανθρώπους των οποίων οι ζωές άλλαξαν χάρη στο κουράγιο του Νέλσον Μαντέλα» κατέληξε ο Κάμερον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου